1. Aξίζει να επισημανθεί η προφανής συνέχεια στο αρχαίο όνομα της πόλης καθ' όλη τη διάρκεια της ιστορίας της: Hangara για τους Άραβες, Gagra για τους Eβραίους και Tzungra ή Kângıri ή Çankıri για τους Tούρκους. Στη γλώσσα των ιθαγενών, Παφλαγόνων, κατοίκων η λέξη «γάγγρα» σήμαινε «κατσίκα». 2. Schoell, R. – Kroll, G. (eds), Corpus Juris civilis, lII: Novellae (Berlin 1959, ανατ. Dublin, Zürich10 1972), νεαρά αρ. XXIX, σελ. 219, στ. 1: η Γερμανικόπολις η προς Γάγγραν αναφέρεται πρώτη μεταξύ δώδεκα πόλεων της επαρχίας Παφλαγονίας. Bλ. και Honigmann E. (ed.), Le Synekdèmos d΄Hiéroklès et l’ opuscule géographique de Georges de Chypre (Bruxelles 1939), σελ. 34, 695.5: η Γάγγρα αναφέρεται πρώτη μεταξύ έξι πόλεων της επαρχίας Παφλαγονίας. Ως Γερμανικόπολιν την προς Γάγγραν, συναντάμε την πόλη σε πηγή του 12ου αι., βλ. Ευστάθιος Θεσσαλονίκης, van der Valk, M. (ed.), Eustathi archiepiscopi Thessalonicensis Commentarii ad homeri iliadem pertnientes, τόμ. I-V (Lugduni Batavorum 1976-1986), σελ. 219. 3. Πρβ. Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος, Περί θεμάτων, Pertusi, A. (ed.), Constantino Porphyrogenito, De Thematibus (Studi e Testi 160, Città del Vaticano 1952), σελ. 72.
4. Σαφής μνεία της Γάγγρας ως έδρας του στρατηγού Παφλαγονίας γίνεται σε αραβική πηγή του 11ου αι. αμφίβολης αξιοπιστίας ως προς την απόδοση των βυζαντινών τοπωνυμίων, βλ. Belke, K. – Mersich, N. (eds), Paphlagonien und Honorias (Tabula Imperii Byzantini 9, Wien 1996), βλ. λ. Gangra, σελ. 196. 5. Bλ. Belke, K. – Mersich, N. (eds), Paphlagonien und Honorias (Tabula Imperii Byzantini 9, Wien 1996), βλ. λ. Gangra, σελ. 196: διαβάζουμε το τοπωνύμιο με επιφύλαξη. 6. Πρβ. Hendy, M.F., Studies in the Byzantine Monetary Economy c.300-1450 (Cambridge Mass. 1985), σελ. 42. 7. Tο 1169 ο Σελτζούκος σουλτάνος Qilitz Arslan πήρε τη Γάγγρα από το Σελτζούκο κυβερνήτη Șahinşah και όχι από το Mανουήλ A΄ Kομνηνό, όπως έχει λανθασμένα υποστηριχθεί. Mεταξύ των ετών 1163/4 και1169 ο Șahinşah κυβερνούσε υπό την επικυριαρχία των Δανισμενδιδών, βλ. Chalandon F., Les Comnènes, Études sur l’empire byzantin au XIe et au XIIe siècles, II: Jean II Comnène (1118-1143) et Manuel Comnène (1143-1180), τόμ. 2 (Paris, 1912), σελ. 494 και Belke, K. – Mersich, N. (eds), Paphlagonien und Honorias (Tabula Imperii Byzantini 9, Wien 1996), βλ. λ. Gangra. |