Η επιστολή του Παΐσιου προς το Γεώργιο Υπομενά για να αναλάβει τη διεύθυνση του Φροντιστηρίου Τραπεζούντας
Πολλαῖς φοραῖς ἐστοχάσθηκα νὰ γράφω πρὸς τὴν ὑμετέραν λογιότητα, ὅμως θαυμάζομαι μὲ τί λογῆς τρόπον να στέλνω τὴν ἐπιστολήν. Καὶ ἄλλοτε μὲν ὅταν ἦτο ὁ πόθος τοῦ γράμματος ἤμην ἐστερημένος τοῦ γραμματοκομιστοῦ καὶ ἄλλοτε, ἀνίσως καμμίαν φορὰν ἐτύχαινε γραμματοκομιστής, ἐγὼ ἤμουν ἔξω εἰς τὰς χώρας καὶ ἐν τῷ μεταξὺ τούτων ἔμεινα εἰς τοὺς εὐεργέτας ἀχάριστος. Ὅμως τανῦν ἀπέρριψα κάθε λογῆς δικαιολογίαν καὶ ἐνθυμούμενος τὴν παλαιὰν πρὸς ἡμὰς εὐνοϊκὴν διάθεσιν καὶ ἀναστὰς ὁ πρῴην ἀμελὴς να ἐπανακαλέσω τοὺς εὐεργέτας ὁ ἀχάριστος. Καὶ ἐλπίζω να μὴν ἀποτύχω τῆς αἰτήσεως. Ὅτι κανένα ἡδὺ καὶ γλυκύτατον ἀπὸ ὅλα τὰ ἀνθρώπινα κτήματα δεν εἶναι ἄλλο (παρὰ) νὰ ἐπιτύχῃ τινὰς τῆς γλυκυτάτης πατρίδος (καθάπερ φησὶν ὁ Ὅμηρος). Καὶ τί ἄλλο ἐξαίρετον πρᾶγμα εἶναι, ὡσὰν νὰ ἀφήσῃ τινὰς ἕνα ἀποτέλεσμα εἰς τὴν πατρίδα του, ἄλλος μὲν οἴκους, ἄλλος δὲ παλάτια, ἄλλος κήπους , ἄλλος χρήματα καὶ κάθε ἄνθρωπος ὅ,τι ὀρέγεται. Ἀλλὰ ταῦτα πάντα εἶναι ματαιότης ματαιοτήτων καὶ ἀφανίζονται δίκην καπνοῦ. Ἀλλὰ ἡ σοφία ἀσυγκρίτως ὑπέρκειται πάντων τῶν ἀνθρωπίνων κτημάτων καὶ ζῇ καὶ διαμένει εἰς τὸν αἰῶνα τὸν ἅπαντα. Τοῦτο κοινῶς δεόμεθα, κἀγώ τε καὶ πάντες οἱ ἐν τῇ πόλει οἰκοῦντες. Ἐνθυμήσου τοῦ διδασκάλου σου τὴν ἀμετάπτωτον διάθεσιν ὅπου εἶχεν εἰς τὴν πατρίδα του καὶ ἔκρινε εὔλογον νὰ ἀφίσῃ μνήμην ἀθάνατον. Καὶ ποία εἶναι αὐτὴ ἡ μνήμη; Ἡ σὴ λογιότης καὶ πάντες οἱ μετά σου, τὰ ἠγαπημένα τέκνα σου. Τοῦτο καὶ αὖθις δέομαι ἐγὼ ὁ ταπεινὸς νὰ γίνεις ὀπαδὸς τοῦ σοῦ διδασκάλου καὶ νὰ ἀφίσῃς πνευματικοὺς υἱοὺς καὶ μαθητάς, ὅπου ποτὲ οἱ κόποι σου καὶ τὰ ἀποτελέσματά σου νὰ μὴ φθείρωνται οὔτε νὰ ἀφανίζωνται, ἀλλὰ νὰ μένουν ὡς ἄσυλος θησαυρὸς ἐν ταῖς ἀσήποις ἀποθήκαις τοῦ γένους σου καὶ οἱ κόποι σου καὶ οἱ θησαυροί σου νὰ μένουν εἰς αἰῶνα τὸν ἅπαντα καὶ τὸ μνημόσυνόν σου νὰ μείνῃ ὡς γενεὰς γενεῶν. Δάκρυα οὐκ ὀλίγα καταρρέουσι γράφοντας ταῦτα. Πρέπει καὶ ἡ σὴ καλοκαγαθία να συγκατανεύσης καὶ νὰ ἐνθυμῆσαι οὐ μόνον τῆς πατρίδος σου τὴν ἀπόλαυσιν, ἀλλὰ καὶ τοῦ γένους καὶ τῶν φίλων καὶ τῶν γνωστῶν καὶ τοῦ φίλου σου ποτὲ ταπεινοῦ Παϊσίου. Δεόμενος τοῦ παντοδυνάμου Θεοῦ ὅπως διαφυλάττῃ τὴν σὴν ἐντιμοτάτην ἐλλογιμότητα εἰς πολλὰς δεκάδας εἰρηνικῶν περιόδων ἡλίου πρὸς καταρτισμὸν καὶ πλουτισμὸν καὶ ὠφέλειαν τῆς ἡμετέρας ταπεινότητος καὶ τοῦ χριστεπωνύμου λαοῦ
αψιζ΄ Ἰουνίου κγ’».
Κυριακίδης Θ. Επαμεινώνδας, Βιογραφίαι των εκ Τραπεζούντος και της περί αυτήν χώρας από της Αλώσεως μέχρις των ακμασάντων λογίων, μετά σχεδιάσματος ιστορικού περί του Ελληνικού Φροντιστηρίου των Τραπεζουντίων (Αθήνα 1897), σελ. 94-95.