Urfirnis
Τεχνική κατασκευής αγγείων με γάνωμα που δημιουργεί στιλπνή επιφάνεια, χωρίς στίλβωση. Στη Βοιωτία εμφανίζεται κατά το τέλος της Μέσης Νεολιθικής περιόδου.

αλλουβιακές αποθέσεις, οι
Προϊόντα αποσάθρωσης βράχων που έχουν μεταφερθεί από το νερό και έχουν αποτεθεί ως ιζήματα στους πυθμένες θαλασσών και λιμνών σε σχετικά πρόσφατες γεωλογικές περιόδους.

αμαυρόχρωμη κεραμική, η
Η αμαυρόχρωμη κεραμική είναι η δεύτερη σε συχνότητα κατηγορία της μεσοελλαδικής κεραμικής. Το όνομά της υποδηλώνει τη χαρακτηριστική θαμπή όψη, η οποία οφείλεται στο στοιχείο του μαγγανίου που χρησιμοποιήθηκε ως κύριο συστατικό της βαφής της. Εμφανίζεται σε πολλές διαφορετικές παραλλαγές.

οψιανός, ο
Μαύρο ηφαιστειακό γυαλί, κατάλληλο για την κατασκευή ανθεκτικών κοφτερών εργαλείων.

παλυνολογία, η
Η επιστήμη που εξετάζει τη χλωρίδα παλαιοτέρων περιόδων, μελετώντας παλυνόμορφα. Τα παλυνόμορφα περιλαμβάνουν φυτικές (συνήθως γύρη) και ζωικές δομές, μικροσκοπικές στο μέγεθος (από 5 µm έως 500 µm), και συντίθενται από υλικά ιδιαίτερα ανθεκτικά στις περισσότερες μορφές διάβρωσης. H γύρη συλλέγεται από εδαφολογικούς πυρήνες, στους οποίους διαφαίνεται η διαδοχή των γεωλογικών χρονολογικών περιόδων. Η πυρηνοληψία στηρίζεται στην απόσπαση δειγμάτων εδάφους (καρότων) από λιμναίες και ελώδεις αποθέσεις, στη μελέτη και αναγνώριση των κόκκων γύρης που εμπεριέχουν και στη σύνταξη διαγραμμάτων γύρης, τα οποία δίνουν πληροφορίες για τη χλωρίδα της ευρύτερης περιοχής σε μεγάλες χρονικές κλίμακες.

σκύφος, ο
Βαθύ αγγείο πόσης με ανοιχτό στόμιο και σχήμα περίπου ημισφαιρικό.

στεατοπυγία, η
Υπερβολική συγκέντρωση λίπους στους γλουτούς. Στην προϊστορία θεωρούνταν ένδειξη γονιμότητας για τις γυναίκες και γι’ αυτό πολλά γυναικεία ειδώλια, τα λεγόμενα στεατοπυγικά, εμφάνιζαν γυναίκες με τεράστια περιφέρεια και γλουτούς, αλλά και διογκωμένους μαστούς.

φιάλη, η
Είδος αγγείου, συνήθως από μέταλλο και σπανιότερα από πηλό. Ρηχό και πλατύ σαν πιάτο, χρησίμευε κυρίως για σπονδές.