1. Θέση και γεωμορφολογία

Ο Άγιος Μηνάς είναι νησίδα του ανατολικού Αιγαίου που ανήκει στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Φούρνων και βρίσκεται στα ανατολικά του ομώνυμου νησιού και νότια της Σάμου. Ο Άγιος Μηνάς είναι τρίτος σε μέγεθος από τα νησιά του συμπλέγματος, μετά τους Φούρνους και τη Θύμαινα.

Γεωλογικά ανήκει στην κυκλαδική ενότητα, με σχιστολιθικά πετρώματα στα χαμηλότερα σημεία και ασβεστολιθικά στα υψηλότερα. Οι ακτές του νησιού είναι απότομες και απόκρημνες, με πολλούς κολπίσκους και όρμους. Για το λόγο αυτό το μήκος της ακτογραμμής της νησίδας είναι δυσανάλογα μεγάλο σε σχέση με το μέγεθός της.

2. Χλωρίδα και πανίδα

Ο Άγιος Μηνάς, όπως και ολόκληρο το σύμπλεγμα των Φούρνων, έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα «Natura 2000», λόγω της ιδιαιτερότητας της πανίδας και της χλωρίδας του. Το βραχώδες τοπίο συμπληρώνει η πλούσια θαμνώδης βλάστηση. Αρωματικά φυτά, με κυρίαρχα το θρούμπι, το θυμάρι, τη φασκομηλιά, αφθονούν στα σχιστολιθικά εδάφη, όπως επίσης φρύγανα και μακκία.

Η πανίδα του νησιού είναι εξίσου σημαντική. Πολλά είδη πουλιών, όπως ο μαυροπετρίτης (είδος γερακιού), ο σπιζαετός, ο θαλασσοκόρακας, αναπαράγονται στο έδαφός του. Επίσης ο Άγιος Μηνάς, καθώς και τα υπόλοιπα νησιά του συμπλέγματος, εντάσσεται σε ένα δίκτυο σταθμών, πολύτιμων για τα μεταναστευτικά είδη. Για το λόγο αυτό συμπεριλαμβάνεται στις 196 σημαντικές για τα πουλιά περιοχές της Ελλάδας (Σ.Π.Π.Ε.). Στη θαλάσσια περιοχή του, που χαρακτηρίζεται από μικρά βάθη και σχετικά μικρές κλίσεις, επιχωριάζουν η απειλούμενη μεσογειακή φώκια monachus monachus και διάφορα είδη δελφινιών και θαλάσσιων χελώνων. Η συγκεκριμένη μορφολογία ευνοεί και την ανάπτυξη ιδιαίτερα ποικίλων παράκτιων οικότοπων. Στο νησί λειτουργεί ιχθυοτροφείο, το οποίο διαθέτει ιχθυογεννητική μονάδα και υλοποιεί πειράματα στην καλλιέργεια διάφoρων ειδών θαλάσσιων οργανισμών.

Ο Άγιος Μηνάς σήμερα κατοικείται μόνο περιστασιακά από βοσκούς. Η νησίδα έχει χαρακτηριστεί Ζώνη Ειδικής Προστασίας.